7 Lý Do Tôi Từ Bỏ Notion Để Chọn Obsidian Cho Ghi Chú Chuyên Sâu

Trong một thời gian dài, tôi đã tin dùng Notion để quản lý các ghi chú có cấu trúc, theo dõi dự án và lưu trữ nhiều thông tin quan trọng khác. Tuy nhiên, khi tôi ngày càng đẩy giới hạn của nó, Notion bắt đầu trở nên lộn xộn và chậm chạp. Sau nhiều cân nhắc kỹ lưỡng, tôi đã quyết định chuyển sang sử dụng Obsidian vào năm ngoái, và thực sự tôi rất hài lòng với lựa chọn này. Bài viết này sẽ đi sâu vào 7 lý do chính khiến tôi – một chuyên gia công nghệ, nhận thấy Obsidian vượt trội hơn Notion, đặc biệt trong việc quản lý tri thức cá nhân và tối ưu hóa quy trình làm việc.

1. Quyền Truy Cập Ngoại Tuyến Hoàn Toàn: Sự Khác Biệt Quyết Định

Notion là một ứng dụng ghi chú hoàn toàn dựa trên đám mây, đồng nghĩa với việc tất cả các ghi chú của bạn được lưu trữ trên máy chủ của họ. Mặc dù phương pháp này cho phép bạn dễ dàng đăng nhập vào tài khoản Notion trên bất kỳ thiết bị nào và truy cập ghi chú, nó lại đánh đổi bằng khả năng truy cập ngoại tuyến. Vì ghi chú của bạn nằm trực tuyến trên máy chủ của Notion, bạn luôn cần kết nối internet để truy cập hoặc chỉnh sửa chúng.

Đúng là bạn có thể sử dụng Notion ở chế độ ngoại tuyến ở một mức độ nào đó bằng cách mở ghi chú bạn muốn truy cập khi đang trực tuyến và để ứng dụng hoặc tab trình duyệt mở trong nền. Tuy nhiên, điều này gây ra hai vấn đề lớn. Thứ nhất, bạn chỉ có thể truy cập một ghi chú duy nhất. Thứ hai, nó tiềm ẩn rủi ro mất các thay đổi chưa được đồng bộ, dù là do kết nối internet không ổn định hay do vô tình đóng ứng dụng hoặc tab trình duyệt.

Giao diện ứng dụng Notion trên máy Mac hiển thị thông báo lỗi khi không có kết nối internet.

Mặt khác, Obsidian áp dụng phương pháp “ưu tiên cục bộ”, theo đó nó lưu trữ tất cả các ghi chú trong vault của bạn trực tiếp trên thiết bị của bạn theo mặc định. Sau đó, bạn cần thiết lập đồng bộ hóa để đảm bảo ghi chú của bạn có sẵn trên tất cả các thiết bị và có thể được truy cập hoặc chỉnh sửa mà không bị gián đoạn. Tôi thích cách tiếp cận này hơn vì nó cho phép tôi truy cập các ghi chú hiện có và tạo ghi chú mới ngay cả khi tôi đang đi du lịch hoặc ở nơi có kết nối internet không đáng tin cậy.

2. Quyền Sở Hữu Dữ Liệu và Bảo Mật Quyền Riêng Tư

Vì vault Obsidian của bạn chủ yếu nằm trên bộ nhớ cục bộ của thiết bị, bạn có toàn quyền kiểm soát ai có thể truy cập ghi chú của mình. Điều này đặc biệt đáng tin cậy đối với một người như tôi, người có một số ghi chú chứa thông tin cá nhân trong vault của mình. Tôi hoàn toàn yên tâm rằng dữ liệu của mình sẽ không tự động tải lên các máy chủ bên ngoài trừ khi tôi tự thiết lập điều đó.

Nói về việc đồng bộ hóa, bạn phải đưa ghi chú của mình lên mạng nếu muốn chúng có thể truy cập được trên tất cả các thiết bị. Có một vài cách để làm điều này. Phương pháp dễ nhất là đăng ký Obsidian Sync, một dịch vụ trả phí tự động đồng bộ hóa ghi chú giữa vault của bạn và máy chủ của Obsidian. Ngoài ra, nếu bạn muốn một giải pháp miễn phí, bạn có thể đặt vault Obsidian của mình vào một thư mục trên dịch vụ đám mây của bên thứ ba như Dropbox hoặc Google Drive và đồng bộ hóa nó. Hoặc bạn có thể tự lưu trữ (self-host) nó trên máy chủ của riêng mình để có nhiều quyền kiểm soát hơn.

Màn hình cài đặt plugin Remotely Save trong Obsidian trên máy Mac, minh họa tùy chọn đồng bộ dữ liệu.

Tôi đã từng dựa vào Dropbox và plugin Remotely Save để giữ ghi chú Obsidian của mình được đồng bộ trong một thời gian dài. Nhưng gần đây, tôi đã thiết lập một máy chủ tại nhà để tự lưu trữ một số thứ, và bây giờ tôi cũng sử dụng nó để lưu trữ ghi chú Obsidian của mình. Cách tiếp cận này mang lại cho tôi quyền sở hữu hoàn toàn ghi chú của mình, cung cấp quyền riêng tư tốt hơn và sự tự tin để lưu trữ thông tin cá nhân trong vault Obsidian một cách an toàn.

3. Hiệu Suất Vượt Trội và Khả Năng Phản Hồi Nhanh Chóng

Một nhược điểm đáng chú ý khác của việc không có chế độ ngoại tuyến đầy đủ chức năng là hiệu suất bị giảm sút. Bởi vì Notion lưu trữ ghi chú của bạn trên máy chủ của họ, bạn cần một kết nối internet ổn định để truy cập và chỉnh sửa chúng.

Tuy nhiên, có những lúc bạn có thể có kết nối chậm hoặc không ổn định. Khi điều này xảy ra, việc tải các trang—đặc biệt là các trang phức tạp (với nhiều yếu tố) hoặc những trang có cơ sở dữ liệu lớn—có thể mất thêm vài giây, dẫn đến trải nghiệm kém phản hồi.

Điều này không xảy ra với Obsidian. Cách tiếp cận ưu tiên ngoại tuyến của nó cho phép bạn truy cập ghi chú ngay lập tức ngay khi bạn mở ứng dụng, bất kể kết nối internet của bạn tốt hay xấu. Điều này có nghĩa là thời gian chờ đợi ít hơn và điều hướng giữa các ghi chú nhanh hơn, khiến nó trở nên lý tưởng cho những người coi trọng tốc độ và quy trình làm việc không bị gián đoạn.

Một bảng dữ liệu phức tạp hiển thị trong ghi chú của Obsidian trên máy Mac, thể hiện hiệu suất xử lý nhanh chóng.

Ngoài ra, một điều nữa ủng hộ Obsidian là nó có các ứng dụng rất phản hồi nhanh trên tất cả các nền tảng. Chắc chắn, nhiều người sẽ thấy giao diện của ứng dụng kém hiện đại hơn Notion, nhưng tôi không ngại đánh đổi điều đó để có hiệu suất tốt hơn.

4. Hỗ Trợ Markdown Toàn Diện: Tối Ưu Quy Trình Ghi Chú

Như đã đề cập, Obsidian lưu trữ ghi chú của bạn dưới dạng tệp Markdown (.md) để tạo điều kiện di chuyển và truy cập trên các ứng dụng hoặc công cụ ghi chú khác hỗ trợ Markdown. Nhưng đó không phải là tất cả: việc hỗ trợ Markdown hoàn chỉnh có nghĩa là bạn có thể định dạng và tạo kiểu ghi chú nhanh chóng và hiệu quả hơn nhiều.

Tôi thấy điều này thực sự hữu ích khi tôi làm việc trên các ghi chú dài hoặc có cấu trúc, vì nó hợp lý hóa quá trình ghi chú và chỉnh sửa, đồng thời giúp tôi không phải lo lắng về việc áp dụng định dạng cho từng yếu tố riêng biệt. Bắt đầu với Markdown có thể cảm thấy thách thức, đặc biệt nếu đây là lần đầu tiên của bạn. Nhưng một khi bạn đã quen, sẽ không có đường lùi.

Một ghi chú được viết bằng cú pháp Markdown hiển thị trong giao diện Obsidian trên máy Mac, minh họa khả năng định dạng linh hoạt.

Ngược lại, Notion chỉ cung cấp hỗ trợ Markdown hạn chế. Mặc dù nó có thể hiển thị một số yếu tố được định dạng Markdown, bạn không thể sử dụng nó để thêm tất cả các loại nội dung vào một trang, cũng như không thể định dạng ghi chú đúng cách vì không có cách nào để xem hoặc chỉnh sửa mã nguồn Markdown thô. Do đó, bạn phải dựa vào các menu hoặc phím tắt để định dạng ghi chú của mình, điều này kém hiệu quả hơn nhiều so với việc sử dụng Markdown.

5. Tổ Chức Dựa Trên Thư Mục: Sự Linh Hoạt Vượt Trội

Việc tổ chức ghi chú trên Notion được xây dựng xoay quanh các trang, nghĩa là mỗi ghi chú trong không gian làm việc của bạn được coi là một trang. Bạn có thể tạo bao nhiêu trang tùy thích. Ngoài ra, còn có khả năng tạo các trang con khi bạn muốn mô phỏng cấu trúc ghi chú phân cấp. Mặc dù sự linh hoạt này cho phép ghi chú sâu, liên kết với nhau, nhưng nó lại giữ nội dung của bạn bị giới hạn trong nền tảng.

Trong khi đó, Obsidian dựa vào hệ thống tổ chức dựa trên thư mục, rất giống với hệ thống tệp trên máy tính. Bạn có khả năng tạo bao nhiêu thư mục trong vault của mình tùy thích, chúng có thể được chia nhỏ hơn nữa thành các thư mục con. Bất kỳ ghi chú nào bạn tạo về cơ bản là một tệp bên trong một trong các thư mục này.

Cấu trúc thư mục được tổ chức logic trong ứng dụng Obsidian trên máy Mac, cho thấy khả năng quản lý ghi chú hiệu quả.

Tôi nhận thấy cách tiếp cận của Obsidian tốt hơn ở đây vì một vài lý do. Thứ nhất, vì ghi chú của bạn về cơ bản là các tệp, nên việc di chuyển chúng giữa các thư mục con và thư mục rất dễ dàng. Thứ hai, nó cho phép bạn tạo các thư mục chuyên dụng cho các dự án khác nhau, vì vậy bạn có thể giữ tất cả các ghi chú liên quan ở một nơi và, đến lượt mình, dễ dàng tìm và quản lý chúng. Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, bởi vì những ghi chú này về cơ bản là các tệp Markdown, nó làm cho quá trình di chuyển chúng sang các ứng dụng hoặc nền tảng ghi chú khác hỗ trợ Markdown trở nên khá đơn giản.

6. Tính Năng Graph View Độc Đáo: Khám Phá Mối Quan Hệ Giữa Các Ghi Chú

Graph View là một tính năng nổi bật trong Obsidian. Về cơ bản, nó tạo ra một bản đồ trực quan về mối quan hệ giữa các ghi chú khác nhau trong vault của bạn để cung cấp một cái nhìn tổng quan về cách các ghi chú của bạn được kết nối. Mỗi ghi chú trong đồ thị xuất hiện dưới dạng một vòng tròn (hoặc nút), với các đường chạy giữa các ghi chú biểu thị các liên kết.

Chế độ xem đồ thị (Graph View) của một vault trong Obsidian trên máy Mac, hiển thị mối liên hệ trực quan giữa các ghi chú.

Cách tiếp cận này giúp dễ dàng xem cách các ghi chú và chủ đề khác nhau trong vault của bạn liên quan đến nhau. Bằng cách đó, bạn có thể dễ dàng và nhanh chóng phát hiện các ghi chú mồ côi và kết nối chúng với các ghi chú liên quan nếu cần. Graph View cũng giúp bạn tìm thấy những lỗ hổng trong kiến thức của mình và hiển thị nội dung trùng lặp để bạn có thể thực hiện các hành động cần thiết để tinh chỉnh cơ sở kiến thức của mình.

Notion, so với Obsidian, thiếu hỗ trợ cho Graph View. Mặc dù bạn có thể sử dụng một số cách giải quyết để có được biểu diễn trực quan về các kết nối giữa các ghi chú của mình, nhưng chúng khá tẻ nhạt và không có cách nào có thể bắt chước trải nghiệm bạn có được với Obsidian. Khi tôi chuyển đổi, tôi đã không mong đợi Graph View sẽ tạo ra nhiều khác biệt ban đầu, nhưng sau khi sử dụng nó, giờ đây tôi thấy nó vô giá để tổ chức các ghi chú trong vault của mình.

7. Tùy Biến Sâu Rộng Với Hệ Sinh Thái Plugin Mạnh Mẽ

Obsidian được tích hợp sẵn một bộ tính năng mở rộng theo mặc định. Tuy nhiên, nó không dừng lại ở đó. Ứng dụng này còn hỗ trợ các plugin, cho phép bạn mở rộng chức năng của nó hơn nữa. Bạn thậm chí có thể tìm thấy các tiện ích mở rộng để tùy chỉnh giao diện tổng thể của vault theo sở thích của mình, nếu bạn muốn làm điều đó.

Bạn sẽ tìm thấy hai loại plugin trong Obsidian: Core Plugins (Plugin cốt lõi) và Community Plugins (Plugin cộng đồng). Core Plugins được phát triển và duy trì bởi nhóm Obsidian, trong khi Community Plugins được phát triển bởi các nhà phát triển bên thứ ba và cho phép bạn thực hiện những gì không thể làm được theo mặc định.

Tab Community Plugins trong Obsidian trên máy Mac, giới thiệu danh sách các plugin cộng đồng có sẵn để mở rộng chức năng.

Một số Core Plugins tôi đã bật bao gồm Word Count để hiển thị số từ trên thanh trạng thái, Backlinks để hiển thị các liên kết từ các tệp khác đến tệp hiện tại, Command Palette để nhanh chóng truy cập và kích hoạt các lệnh thiết yếu, Web Viewer để mở các liên kết web bên trong Obsidian, và File Recovery để dễ dàng khôi phục các thay đổi cho một tệp khi cần.

Tương tự, tôi cũng dựa vào rất nhiều Community Plugins. Một vài cái tên đáng chú ý bao gồm Advanced Tables để cải thiện định dạng và thao tác bảng, Editing Toolbar để thêm một cMenu đã sửa đổi với tất cả các công cụ thiết yếu ở đầu màn hình, và Homepage để có một bảng điều khiển tùy chỉnh cho vault của bạn mà bạn được chào đón mỗi khi mở ứng dụng.

Tôi cũng không thể sống thiếu những plugin này: Kanban để tạo bảng kanban, Find Orphaned Files and Broken Links để tìm các tệp mồ côi và liên kết hỏng trong vault, Excalidraw để tạo các sơ đồ, và Mind Map để hiển thị các ghi chú Markdown dưới dạng bản đồ tư duy.

Thư viện plugin của Obsidian không ngừng mở rộng, cho phép bạn nâng cao và cá nhân hóa trải nghiệm của mình trên nền tảng, để bạn có thể tận dụng tối đa nó. Trong khi đó, việc thiếu hỗ trợ plugin trên Notion là một thiếu sót lớn, vì nó có nghĩa là bạn bị giới hạn ở chức năng có sẵn theo mặc định — trừ khi Notion thêm các chức năng mới — điều này là một yếu tố gây trở ngại lớn đối với tôi.

Đó là những lý do chính khiến tôi nhận thấy Obsidian là một ứng dụng ghi chú tốt hơn cho nhu cầu của mình. Ngoài những điều này, tôi cũng thích Obsidian vì nó hỗ trợ chế độ xem chia đôi màn hình (split view), giúp đơn giản hóa việc xem và làm việc trên nhiều ghi chú cùng lúc, và thực tế là, không giống như Notion, gói miễn phí của nó cung cấp quyền truy cập gần như toàn bộ bộ tính năng.

Mặc dù vậy, tôi vẫn đánh giá cao một số chức năng trong Notion, như hệ thống cơ sở dữ liệu siêu linh hoạt, thư viện mẫu phong phú và tích hợp bên thứ ba toàn diện. Tôi rất mong Obsidian sẽ mang những tính năng này vào, vì điều đó sẽ làm cho nó trở thành một công cụ thậm chí còn mạnh mẽ hơn. Hãy chia sẻ ý kiến của bạn về Obsidian và Notion trong phần bình luận bên dưới, bạn ưu tiên ứng dụng nào hơn cho công việc và học tập?