Tương tự như máy tính để bàn hay máy tính xách tay, điện thoại thông minh của bạn cũng có thể trở thành mục tiêu của phần mềm độc hại (malware). Tuy nhiên, chỉ với một vài điều chỉnh bảo mật đơn giản, bạn hoàn toàn có thể giữ cho chiếc smartphone của mình an toàn và hoạt động trơn tru.
1. Thông báo độc hại (Malicious Notifications): Cảnh báo ẩn mình từ trình duyệt
Thông báo độc hại là một trong những cách phổ biến nhất để mã độc xuất hiện trên điện thoại của người dùng. Điều đáng lo ngại nhất là chúng thường không phải là thông báo đẩy từ các ứng dụng bạn đã cài đặt, mà thay vào đó, chúng thường xuất hiện khi bạn đang duyệt web.
Các loại thông báo này có thể hứa hẹn nhiều điều khác nhau. Một trong những ví dụ cũ nhất là thông báo bạn đã trúng một cuộc thi nào đó. Tuy nhiên, đây không phải là thứ duy nhất bạn cần cảnh giác. Nhiều thông báo khác lại tạo cảm giác cấp bách để thúc giục bạn hành động ngay lập tức, và trong một số trường hợp, chúng còn tinh vi hơn khi giả vờ cảnh báo rằng thiết bị của bạn đã bị nhiễm phần mềm độc hại.
Hầu hết thời gian, đây chỉ là một lời nói dối để lừa bạn nhấp vào thông báo, từ đó điện thoại của bạn sẽ bị nhiễm mã độc. Nếu bạn đang duyệt web trên điện thoại thông minh và một cửa sổ bật lên (pop-up) xuất hiện yêu cầu bạn có một cảnh báo nhiễm virus hoặc thông báo trúng thưởng, hãy lập tức đóng trang web mà không nhấp vào bất cứ thứ gì.
Nếu bạn vô tình nhận được các thông báo độc hại, bạn có một vài lựa chọn. Đầu tiên, hãy xóa bộ nhớ cache của trình duyệt web. Bạn có thể xóa bộ nhớ cache trình duyệt trên thiết bị Android và có nhiều cách để xóa dữ liệu hệ thống và dữ liệu cache khác trên iPhone. Bạn cũng nên quét điện thoại thông minh của mình bằng một ứng dụng chống virus hoặc chống mã độc đáng tin cậy. Malwarebytes là một trong những lựa chọn đáng tin cậy nhất và có sẵn cho cả thiết bị Android và iOS.
Điện thoại Android hiển thị điều hướng cử chỉ trên màn hình
2. Lừa đảo Phishing và Smishing: Mồi nhử từ Email và Tin nhắn
Phishing (lừa đảo trực tuyến) liên quan đến việc những kẻ tấn công gửi các email độc hại. Mặc dù những vụ lừa đảo này đôi khi liên quan đến gian lận tài chính, các loại gian lận khác và đánh cắp dữ liệu, một số lượng lớn cũng sẽ cố gắng khiến bạn tải xuống phần mềm độc hại. Cho dù bạn mở những email này trên điện thoại di động hay máy tính để bàn, rủi ro là đáng kể.
Trong khi phishing liên quan đến email độc hại, smishing là thuật ngữ dùng để chỉ các tin nhắn văn bản độc hại. Một số dấu hiệu phổ biến của smishing bao gồm ngữ pháp kém và thông điệp phóng đại (chẳng hạn như “anh tôi cần bạn gửi 2 triệu đô la”). Bạn có thể thấy các liên kết độc hại trong một số trường hợp, trong khi các hình thức smishing khác có thể bao gồm các tệp đính kèm.
Trong thời đại hiện đại, smishing ngày càng khó phát hiện. Nhiều tội phạm tận dụng AI, dẫn đến sự gia tăng của các cuộc tấn công lừa đảo do AI điều khiển. Việc kiểm tra các dấu hiệu đáng ngờ, chẳng hạn như dòng “Kính gửi Khách hàng thân mến”, là rất quan trọng.
Ảnh chụp màn hình tin nhắn Smishing trên điện thoại
Dù thế nào đi nữa, bạn tuyệt đối không nên nhấp vào nội dung mà bạn nghi ngờ có thể là phishing hoặc smishing.
3. Phần mềm lỗi thời: Lỗ hổng bảo mật chờ bị khai thác
Bạn có thể đã sử dụng phần mềm lỗi thời trên điện thoại mà không hề hay biết. Điều này áp dụng cho cả hệ điều hành của điện thoại thông minh cũng như các ứng dụng đã cài đặt trên thiết bị của bạn. Mặc dù có vẻ vô hại và chỉ gây bất tiện, nhưng việc không cập nhật phần mềm có thể gây ra mối đe dọa nghiêm trọng. Tóm lại, các bản vá bảo mật giúp ngăn chặn tin tặc xâm nhập vào các ứng dụng và hệ thống của bạn.
Tab cập nhật WhatsApp trên iOS
Cập nhật iOS 18 Beta xuất hiện trên iPhone
Các bản cập nhật phần mềm giúp bạn an toàn khỏi các mối đe dọa khác ngoài mã độc. Ví dụ, chúng có thể nhanh chóng vô hiệu hóa các cuộc tấn công gần đây. Nếu bạn có iPhone, bạn nên bật tính năng Phản hồi bảo mật nhanh (Rapid Security Response) để tăng cường thêm một lớp bảo vệ. Phản hồi bảo mật nhanh về cơ bản tải xuống các bản cập nhật bảo mật nhỏ hơn thường xuyên hơn, giúp giải quyết các lỗ hổng nhanh chóng hơn.
Để bật tính năng này, hãy vào Cài đặt > Cài đặt chung > Cập nhật phần mềm, chạm vào Cập nhật tự động, và bật Phản hồi bảo mật & Tệp hệ thống.
Thông báo cập nhật phản hồi bảo mật nhanh trên iPhone
Thật không may, Android hiện tại không có tính năng tương tự. Tuy nhiên, bạn có thể kiểm tra phần mềm của mình bằng cách vào cửa hàng ứng dụng hoặc cài đặt điện thoại. Nếu bạn nhận thấy có bản cập nhật, hãy cập nhật ngay lập tức. Bật cập nhật tự động cũng là một ý tưởng tốt cho tương lai.
4. Tải xuống ứng dụng không an toàn: Nguy cơ từ các nguồn không chính thống
Dễ dàng nghĩ rằng mọi ứng dụng trên App Store và Google Play đều an toàn để sử dụng. Tuy nhiên, mặc dù nhiều ứng dụng là an toàn, bạn vẫn không được bảo vệ 100%. Các ứng dụng không an toàn là một mối nguy hiểm rõ ràng, nhưng các chương trình đã bị bỏ rơi (không còn được nhà phát triển hỗ trợ hoặc cập nhật) cũng là một rủi ro bảo mật đáng kể.
Các ứng dụng đã không được cập nhật trong một thời gian dài là mục tiêu chính của phần mềm độc hại và các mối đe dọa khác, vì chúng có thể có các lỗ hổng bảo mật có thể bị khai thác để truy cập dữ liệu, tài khoản và nhiều hơn nữa. Bạn nên kiểm tra thiết bị của mình để đảm bảo rằng các nhà phát triển vẫn tiếp tục phát hành các bản cập nhật cho tất cả phần mềm bạn đang sử dụng. Bạn cũng nên kiểm tra kỹ các đánh giá để xác nhận rằng bất kỳ ứng dụng nào bạn tải xuống đều an toàn.
Bạn cũng nên thận trọng khi cài đặt phần mềm của bên thứ ba trên điện thoại thông minh của mình. Các cửa hàng ứng dụng của bên thứ ba có thể không có các quy trình nghiêm ngặt tương tự như App Store và Google Play, điều này có khả năng đặt bạn vào tình thế nguy hiểm. Apple đã ngừng sideloading ứng dụng và các cửa hàng ứng dụng của bên thứ ba trong nhiều năm, cho đến tháng 3 năm 2024, trong khi Google luôn cho phép sideloading ứng dụng trong Android. Tuy nhiên, mặc dù có một số cửa hàng ứng dụng tốt hơn Google Play, quá trình sideloading ứng dụng nói chung đi kèm với một số rủi ro nghiêm trọng.
iPhone đen hiển thị các ứng dụng trên màn hình chính
5. Truy cập website không an toàn: Cửa ngõ mở cho mã độc
Không phải tất cả các trang web đều được tạo ra như nhau, và việc biết cách phân biệt một trang web an toàn với một trang web không an toàn là rất quan trọng. Bạn có thể xác định các trang web có khả năng đe dọa bằng nhiều cách, chẳng hạn như:
- Không có chứng chỉ SSL: Biểu tượng ổ khóa thường không còn hiển thị rõ ràng trong URL nữa, nhưng bạn có thể kiểm tra xem kết nối có an toàn hay không thông qua trình duyệt của mình (thường là bằng cách nhấp vào biểu tượng thông tin hoặc ổ khóa bên cạnh địa chỉ).
- Tên miền bị sai chính tả: Các tên miền bị viết sai chính tả, nhưng lại đại diện cho một trang web hoặc công ty nổi tiếng và tương tự (ví dụ: “googl.com” thay vì “google.com”).
- Thời gian tải trang chậm: Dù không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của malware, nhưng thời gian tải quá lâu có thể cho thấy trang web đó đang thực hiện các hoạt động đáng ngờ ở chế độ nền.
- Nội dung đáng ngờ: Yêu cầu thông tin cá nhân không cần thiết, quảng cáo bật lên quá nhiều, hoặc nội dung không liên quan đến chủ đề trang web.
Các trang web giả mạo là một trong những nguồn phổ biến nhất của mã độc, và việc truy cập các trang web không an toàn sẽ khiến bạn gặp phải các mối đe dọa bảo mật khác, chẳng hạn như phần mềm gián điệp (spyware). Tốt nhất là bạn nên tránh xa chúng bằng mọi giá. Nếu bạn vô tình truy cập vào một trang web như vậy, hãy đóng nó ngay lập tức và xem xét kiểm tra thiết bị của mình để tìm phần mềm không mong muốn.
Kết luận
Bảo vệ điện thoại thông minh của bạn khỏi mã độc và các mối đe dọa bảo mật là một nhiệm vụ liên tục trong thế giới công nghệ ngày nay. Bằng cách nhận biết và tránh xa 5 mối đe dọa phổ biến này – từ các thông báo và tin nhắn lừa đảo đến việc sử dụng phần mềm lỗi thời và truy cập các trang web không an toàn – bạn có thể giảm thiểu đáng kể rủi ro. Hãy luôn cảnh giác, duy trì cập nhật phần mềm, và chỉ tải xuống ứng dụng từ các nguồn đáng tin cậy.
Hãy chia sẻ những mẹo này để cùng nhau xây dựng một cộng đồng người dùng di động an toàn hơn! Truy cập nhipdapcongnghe.com để cập nhật thêm các thông tin bảo mật công nghệ mới nhất.
