Trước khi gắn bó toàn thời gian với công việc viết lách, tôi từng là một nhiếp ảnh gia bán chuyên. Dù không phải là Richard Avedon, tôi vẫn đủ khả năng làm chủ ánh sáng studio và máy ảnh DSLR để hoàn thành các dự án. Chiếc Nikon D70 khởi đầu của tôi sau đó được nâng cấp lên D300. D300 đã phục vụ tôi rất tốt cho đến khi bán nó đi, dù theo tiêu chuẩn hiện đại thì nó khá lỗi thời. Máy có cảm biến 12.3 megapixel, quá nhiễu khi sử dụng ISO trên 1600, thậm chí đôi khi chỉ ISO 800. Thử so sánh với chiếc iPhone 16 Pro của tôi hiện tại, với cảm biến chính 48 megapixel, đôi khi có thể chụp tốt trong điều kiện gần như tối nhờ sự kết hợp của xử lý phần mềm và chống rung quang học. Thời còn chụp ảnh tiệc cưới, tôi hằng ao ước có được khả năng này. Ngày nay, một số mẫu điện thoại còn sở hữu số megapixel cao đến mức khó tin, từng được xem là đỉnh cao công nghệ, chẳng hạn như Samsung Galaxy S25 Ultra với cảm biến 200 megapixel.
Tuy nhiên, dù là mua điện thoại hay máy ảnh chuyên dụng, tôi vẫn luôn đánh giá cao ống kính tele tiêu cự dài hơn là cảm biến chính sắc nét nhất có thể. Dưới đây là lý do.
Tại Sao Các Nhà Sản Xuất Điện Thoại Lại Nhấn Mạnh Cảm Biến Chính Siêu Sắc Nét
Không Chỉ Để Khoe Khoang Thông Số
Hãy lùi lại một chút – giá trị thực sự của một cảm biến chính siêu sắc nét là gì? Cảm biến 12.3MP trên chiếc D300 của tôi vẫn đủ tốt để in ảnh chân dung cỡ 8×10 inch. Về mặt lý thuyết, một cảm biến 200 megapixel có thể xuất ảnh với độ phân giải 12.240 x 6.320 pixel, vượt xa TV 8K, chứ chưa nói đến một khung ảnh bạn treo trong nhà. Giả định là bạn có thể chụp để in thành biển quảng cáo cỡ lớn bên đường.
Cụm camera sau của Samsung Galaxy S25 Ultra
Câu trả lời là các nhà sản xuất điện thoại không thực sự theo đuổi độ phân giải tối đa. Thay vào đó, họ đang chạy đua vì hai lý do chính, đầu tiên là độ nhạy sáng. Với cảm biến lớn hơn, các điểm ảnh có thể được “ghép” lại (pixel binning) để cải thiện hiệu suất chụp thiếu sáng. Bạn tạm thời hy sinh độ phân giải, nhưng có một bức ảnh 12 megapixel có thể sử dụng được vẫn tốt hơn một bức ảnh 50 megapixel bị nhiễu hạt và mờ nhòe. Trong điều kiện đủ sáng, việc ghép điểm ảnh có thể được giảm bớt.
Lý do thứ hai là cảm biến lớn là một cách “rẻ tiền” để đạt được hiệu ứng zoom. Vì một hình ảnh 4K có thể được chứa gọn nhiều lần trong một bức ảnh 100- hoặc 200-megapixel, bạn thường có thể crop ảnh để zoom mà hầu như không làm mất chi tiết đáng kể. Với sự hỗ trợ của xử lý phần mềm, các vấn đề tiềm ẩn có thể được che đi.
Các ống kính tele chuyên dụng lại phức tạp hơn đáng kể. Chúng không chỉ cần một cảm biến riêng mà còn cần một hệ thống thấu kính lớn hơn, rất khó để nhồi nhét vào kích thước mỏng manh của một chiếc smartphone. Đó là lý do vì sao nhiều thiết bị cao cấp có phần lồi camera rất lớn. Kết quả là, “zoom kỹ thuật số” có thể rẻ hơn đáng kể so với zoom quang học thực sự.
Vì Sao Các Nhiếp Ảnh Gia Ưa Chuộng Ống Kính Tele
Tất Nhiên Là Với Thông Số Đủ Tốt
Hãy lưu ý rằng tôi nói cảm biến chính lớn cho phép tạo ra “hiệu ứng” zoom rẻ tiền. Thực tế, đó chỉ là việc phóng to một phần của hình ảnh gốc ở xa hơn. Điều đó không chỉ có nghĩa là khả năng mất chi tiết, mà còn làm phóng đại bất kỳ khuyết điểm nào, chẳng hạn như nhiễu cảm biến hoặc bụi bẩn. Và ảnh càng được crop sâu, bạn càng dễ nhận thấy các điểm ảnh riêng lẻ, vì bạn đang làm việc với ít điểm ảnh hơn. Bạn có thể zoom kỹ thuật số vào đỉnh của tòa nhà Empire State từ một thị trấn gần đó – nhưng bức ảnh thu được có thể sẽ bị vỡ hạt nghiêm trọng.
Zoom kỹ thuật số cũng có thể làm tăng cường các sai lệch, ví dụ như hiện tượng méo hình do nhiệt độ. Ống kính tele cũng bị ảnh hưởng bởi những hiện tượng này, nhưng sai lệch ít nhất sẽ ít nổi bật hơn trong khung hình.
Giao diện Affinity Photo minh họa công cụ cắt ảnh
Ngoài ra, còn có sự khác biệt rõ rệt về phối cảnh khi sử dụng zoom quang học. Ống kính tele có xu hướng nén phối cảnh, làm cho chủ thể dường như gần nền hơn và dễ dàng tạo ra hiệu ứng xóa phông (shallow depth-of-field), ít nhất là khi chủ thể ở gần. Đây là lý do vì sao các nhiếp ảnh gia chân dung thường sử dụng ống kính 70-120mm khi ống kính 50mm về mặt lý thuyết đã đủ. Kết quả mang lại cảm giác “nghệ thuật” hơn, theo một cách nào đó.
Điểm cần lưu ý ở đây là ống kính tele cũng cần đáp ứng một số thông số nhất định. Bất kỳ cảm biến tele nào dưới 12 megapixel đều đáng cân nhắc, và ngay cả trên ngưỡng đó, cảm biến tele thường hoạt động kém hơn trong điều kiện thiếu sáng. Điều này làm cho chống rung quang học (OIS) trở nên thiết yếu – đôi khi tôi vẫn nhận được những hình ảnh mờ nhòe khi zoom 5x trong điều kiện đủ sáng.
Mọi người đang chụp ảnh selfie bằng Google Pixel 9 Pro
Liệu Camera 200MP Có Khiến Bạn Bỏ Lỡ Thứ Gì Không?
Vấn Đề Là Tình Huống Sử Dụng
Bạn không nhất thiết phải “thiệt thòi” nếu sở hữu một chiếc điện thoại có camera chính nhiều chấm nhưng ống kính tele kém hoặc không có. Vấn đề nằm ở tần suất điều kiện chụp của bạn rơi vào trường hợp “ngoài chuẩn”. Hầu hết các bức ảnh có xu hướng được chụp ở cự ly gần chủ thể, không quá vài mét, trong môi trường đủ sáng và rõ ràng. Trong những tình huống đó, việc crop ảnh để zoom không phải là vấn đề lớn, vì điện thoại không cần phải phóng to nhiều.
Samsung Galaxy S25 Ultra đặt trên mặt bàn
Khi bạn cố gắng đẩy giới hạn, zoom kỹ thuật số mới bộc lộ nhược điểm. Giả sử bạn đang tham dự một lễ hội âm nhạc mùa hè, cố gắng zoom vào ca sĩ chính từ phía cuối đám đông. Bạn có thể chụp được một bức ảnh có độ phân giải cao và tạm dùng được – nhưng đừng quá kỳ vọng. Zoom quang học nói chung sẽ đáng tin cậy hơn miễn là sân khấu được chiếu sáng đầy đủ, bạn có đủ mức zoom cần thiết và có thể giữ tay ổn định.
Lý tưởng nhất là các nhà sản xuất điện thoại sẽ mang đến cả hai giải pháp tốt nhất, biến ống kính tele tiêu cự dài trở thành tiêu chuẩn và nâng cấp cảm biến đi kèm. Điều đó chắc chắn sẽ sớm xảy ra. Hiện tại, nếu bạn quan tâm đến chất lượng ảnh, tôi khuyên bạn nên tìm hiểu kỹ thông số camera chính xác của từng chiếc điện thoại trước khi mua.
Kết Luận
Cuộc đua megapixel trên camera điện thoại là có thật, nhưng số “chấm” cao không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với khả năng zoom vượt trội hay chất lượng ảnh tốt hơn trong mọi tình huống. Cảm biến chính độ phân giải cao chủ yếu phục vụ việc chụp thiếu sáng hiệu quả hơn (thông qua pixel binning) và tạo hiệu ứng zoom kỹ thuật số bằng cách crop ảnh. Trong khi đó, một ống kính tele chuyên dụng mang lại khả năng zoom quang học thực sự với những ưu điểm về chi tiết, phối cảnh và hiệu ứng xóa phông mà zoom kỹ thuật số khó lòng sánh kịp, đặc biệt khi chụp chủ thể ở xa hoặc cần kiểm soát độ sâu trường ảnh. Khi lựa chọn một chiếc điện thoại phục vụ nhu cầu chụp ảnh, đừng chỉ nhìn vào con số megapixel “khủng” của camera chính. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng sự hiện diện và thông số của ống kính tele, bởi đó mới là yếu tố quyết định khả năng chụp ảnh linh hoạt và chất lượng cao trong nhiều điều kiện khác nhau. Việc hiểu rõ cách các ống kính và công nghệ xử lý hình ảnh phối hợp với nhau sẽ giúp bạn chọn được chiếc smartphone phù hợp nhất để ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ.
