Bạn có tin rằng các câu hỏi bảo mật là một phương án dự phòng vững chắc cho mật khẩu của mình? Nếu vậy, bạn có thể sẽ bất ngờ. Tin tặc có nhiều cách tinh vi để khám phá những câu trả lời đó, và thường thì việc này dễ dàng hơn bạn nghĩ rất nhiều. Trong thế giới công nghệ hiện đại, việc bảo vệ tài khoản cá nhân trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, và hiểu rõ những lỗ hổng tiềm ẩn như câu hỏi bảo mật là bước đầu tiên để tăng cường an toàn thông tin.
8 Phương Pháp Tin Tặc Khai Thác Câu Hỏi Bảo Mật
1. Thu Thập Thông Tin Từ Mạng Xã Hội (Social Media Snooping)
Mạng xã hội là một mỏ vàng đối với bất kỳ ai đang cố gắng ghép nối câu chuyện cá nhân của bạn — và tin tặc biết rõ điều đó. Hầu hết mọi người thường xuyên chia sẻ những sự kiện quan trọng trong đời lên mạng xã hội, như sinh nhật, ngày kỷ niệm, tên thú cưng và trường học. Tuy nhiên, đối với ai đó đang cố gắng bẻ khóa câu hỏi bảo mật của bạn, đó không phải là sự hoài niệm. Đó là thông tin tình báo quý giá.
Ví dụ, nếu câu hỏi bảo mật của bạn là “Bộ phim yêu thích của bạn là gì?”, chỉ cần hai lần cuộn qua tài khoản X (Twitter cũ) của bạn là có thể thấy rõ tình yêu bất diệt của bạn dành cho “Vua Sư Tử”. Hoặc có thể phần giới thiệu (bio) trên Instagram của bạn ghi “Mẹ của Max (chó)”, và đó chính là câu trả lời cho câu hỏi “Tên thú cưng đầu tiên của bạn là gì?”.
Việc dò tìm thông tin kiểu này không đòi hỏi công cụ phức tạp. Tất cả những gì một tin tặc cần là tên của bạn, hồ sơ của bạn và một chút kiên nhẫn. Chúng sẽ đào sâu vào các bài đăng cũ, ảnh được gắn thẻ, và thậm chí cả bình luận mà bạn bè của bạn để lại. Nếu cài đặt quyền riêng tư của bạn để mở rộng, bạn gần như đang tự tay trao chìa khóa. Ngay cả các tài khoản riêng tư cũng không hoàn toàn an toàn. Nếu tin tặc tìm cách theo dõi bạn, có thể thông qua một hồ sơ giả mạo, các bài đăng của bạn sẽ trở nên dễ tiếp cận. Một bài đăng kỷ niệm tưởng chừng vô hại có thể biến thành một con đường dẫn thẳng đến các tài khoản của bạn.
Người phụ nữ chỉ vào ứng dụng mạng xã hội trên điện thoại
2. Sử Dụng Các Bài Trắc Nghiệm “Vui Vẻ” Giả Mạo
Rất có thể bạn đã từng bắt gặp những bài trắc nghiệm vui vẻ trên mạng xã hội hỏi những câu như “Tên hoàng gia của bạn là gì?” hoặc “Chúng tôi có đoán được tuổi của bạn dựa trên món ăn yêu thích không?”. Chúng thường được ngụy trang dưới dạng giải trí vô hại, nhưng đây lại là một trong những sai lầm phổ biến nhất về quyền riêng tư mà bạn có thể mắc phải trên mạng xã hội.
Tin tặc, hoặc ít nhất là những kẻ thu thập dữ liệu bất hợp pháp, sử dụng các bài trắc nghiệm này để thu thập chính xác những thông tin cá nhân thường được liên kết với các câu hỏi bảo mật. Chúng hạ thấp cảnh giác của bạn bằng sự hài hước và tính cá nhân hóa, khiến bạn quên mất rằng mình đang gián tiếp cung cấp một bản đồ dẫn đến danh tính kỹ thuật số của mình.
Bài kiểm tra tên trên Facebook
3. Tra Cứu Thông Tin Từ Hồ Sơ Công Khai
Đôi khi tin tặc không cần đến thủ thuật nào cả. Chúng chỉ đơn giản là sử dụng các hồ sơ công khai. Giấy chứng nhận kết hôn, hồ sơ tài sản, đăng ký cử tri, và thậm chí cả các cuốn kỷ yếu cũ có thể là nguồn phong phú để tìm ra câu trả lời cho câu hỏi bảo mật. Thông tin như tên thời con gái của mẹ bạn, địa chỉ thời thơ ấu, hoặc nơi sinh thường chỉ cách vài cú tìm kiếm.
Ví dụ, nếu câu hỏi bảo mật của bạn là “Bạn sinh ra ở thành phố nào?”, một thông báo sinh cũ có thể dễ dàng tiết lộ thông tin đó. Tương tự, một giấy phép kết hôn có thể làm lộ tên đệm của người cha. Một tin tặc quyết tâm thậm chí không cần biết bạn cá nhân. Chúng chỉ cần tên của bạn và một chút kiên nhẫn. Hồ sơ công khai có thể bổ sung phần còn lại.
Ảnh chụp màn hình trang web Chronicling America
4. Tìm Kiếm Trong Các Bài Đăng Diễn Đàn Cũ
Bạn có thể nghĩ rằng các bài đăng diễn đàn cũ là an toàn vì hầu hết các diễn đàn đều ẩn danh. Nhưng tin tặc biết rằng tính ẩn danh không phải là bất khả xâm phạm – đặc biệt là khi mọi người vô tình để lại dấu vết. Có thể bạn đã sử dụng một biệt danh trên diễn đàn khớp với một phần địa chỉ email của mình. Có thể bạn đã đăng về quê hương, thú cưng đầu tiên, hoặc linh vật trường trung học của mình. Ngay cả những chi tiết nhỏ như năm bạn tốt nghiệp hoặc đội thể thao yêu thích cũng có thể bắt đầu kết nối các mảnh ghép trở lại với bạn.
Việc này cũng không đòi hỏi kỹ năng hack. Một tin tặc kiên nhẫn có thể tìm kiếm các diễn đàn cũ, đối chiếu tên người dùng, hoặc tìm kiếm một vài từ khóa cùng với tên của bạn trên Google. Các diễn đàn mà bạn hầu như không nhớ đã tham gia vẫn có thể có các kho lưu trữ công khai trôi nổi, lặng lẽ rò rỉ từng chút lịch sử cá nhân của bạn. Tính ẩn danh có giúp ích, nhưng nếu bạn để lại đủ dấu vết, các bài đăng cũ vẫn có thể phản bội bạn. Và khi tin tặc đang săn lùng câu trả lời cho các câu hỏi bảo mật của bạn, ngay cả manh mối nhỏ nhất cũng có thể là đủ.
5. Sử Dụng Dữ Liệu Rò Rỉ Từ Các Website Khác
Các vụ rò rỉ dữ liệu giống như một “jackpot” đối với tin tặc. Khi một trang web bị tấn công, không chỉ tên người dùng và mật khẩu bị rò rỉ. Đôi khi, câu trả lời cho các câu hỏi bảo mật của bạn cũng bị lộ.
Ví dụ, giả sử bạn đã tạo một tài khoản trên một diễn đàn nhiều năm trước. Bạn đã sử dụng “Arsenal” làm câu trả lời cho câu hỏi “Đội thể thao yêu thích của bạn là gì?” và đã quên mất nó. Nếu trang web đó bị xâm phạm và câu trả lời của bạn không được mã hóa, tin tặc có thể sử dụng thông tin đó để truy cập vào các tài khoản quan trọng của bạn ngày hôm nay.
Việc tái sử dụng các câu trả lời bảo mật trên nhiều trang web cũng nguy hiểm như việc tái sử dụng mật khẩu. Một khi thông tin của bạn đã lộ ra ngoài, tin tặc sử dụng các công cụ chuyên biệt để đối chiếu chúng. Hãy sử dụng một công cụ như Have I Been Pwned để kiểm tra xem dữ liệu của bạn có bị lộ hay không. Và hãy luôn coi các câu trả lời bảo mật như mật khẩu dùng một lần: phải là duy nhất cho mỗi tài khoản.
Ảnh chụp màn hình kết quả Have I Been Pwned
6. Tạo Cuộc Trò Chuyện Hỗ Trợ Giả Mạo (Fake Support Chats)
Đây là một kỹ thuật tinh vi hơn nhưng cực kỳ hiệu quả: các cuộc trò chuyện hỗ trợ khách hàng giả mạo. Kỹ thuật này thường bắt đầu bằng một email, tin nhắn trực tiếp (DM) hoặc cửa sổ bật lên (pop-up) mạo danh ngân hàng, nhà cung cấp email hoặc cửa hàng yêu thích của bạn. Đại diện hỗ trợ giả mạo sẽ yêu cầu bạn xác nhận danh tính bằng cách trả lời các câu hỏi bảo mật.
Những cuộc trò chuyện giả mạo này thường sao chép thương hiệu, ngôn ngữ và thậm chí cả thời điểm, ví dụ, trong thời gian trang web thực gặp sự cố. Và vì chúng mang tính cá nhân, bạn có nhiều khả năng tuân thủ nhanh chóng mà không suy nghĩ. Một khi bạn cung cấp các câu trả lời đó, tin tặc có thể truy cập vào tài khoản của bạn bằng cách đặt lại thông tin đăng nhập.
Quy tắc vàng ở đây rất đơn giản: Đại diện hỗ trợ hợp pháp sẽ không bao giờ yêu cầu các câu hỏi bảo mật của bạn qua trò chuyện, email hoặc tin nhắn trực tiếp. Nếu bạn nhận được yêu cầu như vậy, hãy đóng cuộc trò chuyện và xác minh trực tiếp thông qua trang web chính thức.
7. Lừa Bạn Bè Chia Sẻ Thông Tin
Tin tặc biết rằng ngay cả khi bạn thận trọng, bạn bè của bạn có thể không như vậy. Việc lấy thông tin cá nhân bằng cách lừa những người bạn tin tưởng là điều đáng ngạc nhiên. Đôi khi, điều đó bắt đầu bằng một hồ sơ giả mạo giả vờ là một người bạn học cũ hoặc một người bạn chung. Chúng len lỏi vào các cuộc trò chuyện, hỏi về “những ngày xưa tươi đẹp”, hoặc bắt đầu một trò chơi có vẻ vô hại. Trước khi bạn của bạn kịp nhận ra, họ đã vô tình nhắc đến nơi bạn lớn lên, tên thú cưng thời thơ ấu của bạn, hoặc thậm chí là giáo viên yêu thích của bạn.
Ngay cả một bài đăng Facebook đơn giản về kỷ niệm cũng có thể tiết lộ quá nhiều. Một người bạn gắn thẻ bạn trong một bức ảnh kỷ yếu cũ hoặc đùa về chiếc xe đầu tiên của bạn có thể cung cấp cho tin tặc chính xác những gì chúng cần, mà bạn không cần phải gõ một từ nào. Đây là một chiến thuật lén lút vì nó diễn ra rất tự nhiên. Bạn bè tin tưởng lẫn nhau, và tin tặc khai thác sự tin tưởng đó để tự mình tìm kiếm thông tin. Nếu bạn nghiêm túc về bảo mật, hãy nhắc nhở những người thân thiết của bạn cũng nên thận trọng.
8. Đoán Các Câu Trả Lời Phổ Biến
Đôi khi, tin tặc thậm chí không cần phải dò tìm. Chúng chỉ đơn giản là đoán, và thật không may, chúng thường đoán đúng. Các câu hỏi như “Màu sắc yêu thích của bạn là gì?” thường dẫn đến những câu trả lời dễ đoán như xanh dương. Tên thú cưng thường là Max, Bella hoặc Lucky. Ngay cả những câu như “tên thời con gái của mẹ” cũng thường dẫn đến những họ phổ biến như Nguyễn, Trần hoặc Lê. Nhiều câu trả lời khác cũng dễ đoán tương tự: Rất nhiều người trả lời “kỳ nghỉ mơ ước” là “Paris” chẳng hạn.
Tin tặc đôi khi tự động hóa việc đoán này, lặp lại các câu trả lời phổ biến nhất cho đến khi chúng gặp may. Nếu không có các biện pháp bảo vệ mạnh mẽ của trang web như khóa tài khoản sau nhiều lần thử sai, chúng có thể chỉ cần một vài lần thử.
Người dùng laptop với cảnh báo bảo mật
Điều cần rút ra rất đơn giản: Hãy coi câu trả lời cho các câu hỏi bảo mật như mật khẩu. Đừng chọn câu trả lời đúng nếu câu trả lời đó quá dễ đoán. Hãy biến nó thành một cụm mật khẩu (passphrase), một điều gì đó vô nghĩa, hoặc tốt hơn nữa, sử dụng trình quản lý mật khẩu để lưu trữ các câu trả lời được tạo ngẫu nhiên. Các câu hỏi bảo mật có thể cảm thấy như những bản sao lưu vô hại, nhưng đối với tin tặc, chúng là một cánh cửa phụ không khóa. Tin tặc không phải lúc nào cũng cần đột nhập bằng vũ lực. Đôi khi chúng chỉ cần bước vào bằng cách sử dụng những chi tiết bạn đã vô tình để lại. Hãy luôn cảnh giác và tăng cường bảo mật cho mọi thông tin cá nhân trực tuyến của bạn.
