Cách Nhận Biết Mã QR Giả Mạo: Bảo Vệ Thiết Bị Thông Minh Khỏi Nguy Cơ Lừa Đảo

Mã QR đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống số hiện đại, từ việc truy cập menu nhà hàng, thanh toán, đến kết nối Wi-Fi. Sự tiện lợi mà chúng mang lại là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, đằng sau sự đơn giản đó là nguy cơ tiềm ẩn từ các mã QR giả mạo hoặc độc hại. Một lần quét nhầm có thể dẫn đến việc thiết bị của bạn bị nhiễm phần mềm độc hại (malware) hoặc thông tin cá nhân bị đánh cắp. Để giữ an toàn cho điện thoại và dữ liệu của bạn, việc trang bị kiến thức để nhận diện mã QR lừa đảo là vô cùng cần thiết.

Kiểm Tra Dấu Hiệu Thay Đổi Vật Lý Trên Mã QR

Mã QR được in trên thiết bị Amazon Echo Spot để kết nối với ứng dụng Amazon Alexa, cho thấy một mã hợp lệ.

Các công ty sử dụng mã QR cho nhiều mục đích chính đáng, từ thực đơn điện tử đến thanh toán phí đỗ xe. Tuy nhiên, những kẻ lừa đảo tinh vi đã học được cách dán chồng một mã QR khác lên vị trí của mã gốc. Mã QR mới này thường dẫn đến một trang web giả mạo được thiết lập để đánh cắp thông tin hoặc tải xuống phần mềm độc hại. Nếu không cẩn thận, bạn có thể vô tình quét phải một mã như vậy.

Để đảm bảo an toàn, hãy luôn kiểm tra kỹ bản thân mã QR. Những kẻ lừa đảo đôi khi sẽ dán mã QR của chúng lên trên mã gốc, vì vậy, nếu bạn thấy một mã đã được dán thêm lên trên một bề mặt nào đó, hãy cực kỳ thận trọng. Mặc dù không có gì đảm bảo đó là một vụ lừa đảo (ví dụ, một nhà hàng có thể dán mã QR mới cho thực đơn cập nhật), nhưng việc kiểm tra kỹ lưỡng là điều nên làm để đề phòng.

Phân Tích Ngữ Cảnh Xung Quanh Mã QR

Một người đàn ông đang sử dụng điện thoại quét mã QR dán trên tường, minh họa việc tương tác với mã trong ngữ cảnh công cộng.

Nếu bạn đang xem một mã QR và băn khoăn liệu nó có phải là giả mạo hay không, hãy thử phân tích ngữ cảnh xung quanh nó. Đôi khi, “môi trường” mà mã QR xuất hiện có thể cho bạn manh mối liệu đó có phải là một vụ lừa đảo hay không.

Chẳng hạn, mã QR có vẻ lạc lõng không? Có thể bạn nhận được một email yêu cầu truy cập một trang web, nhưng thay vì cung cấp URL, nó lại yêu cầu bạn quét một mã. Đây có thể là một mánh khóe để khiến bạn truy cập một trang web độc hại mà không để lộ URL. Hoặc có thể email rất mơ hồ và không thực sự cho bạn biết bạn đang quét cái gì – đó cũng là một dấu hiệu đáng ngờ.

Tương tự, nếu mã QR là một phần của email hoặc tờ rơi, và có điều gì đó về văn bản “cảm thấy không ổn”, đó là một tín hiệu cảnh báo khác. Ví dụ, nếu thông điệp yêu cầu bạn quét mã QR trùng khớp với một số ví dụ phổ biến về các cuộc tấn công lừa đảo (phishing) và gian lận, có khả năng cao mã QR đó sẽ không dẫn bạn đến một nơi tốt lành. Còn những mã QR dán ở trạm xe buýt hoặc trên tường trung tâm mua sắm? Chúng rất có thể là lừa đảo.

Xác Minh Kỹ Lưỡng Website Mà Mã QR Dẫn Đến

Biểu tượng HTTPS màu xanh lá trên thanh địa chỉ trình duyệt, dấu hiệu của một kết nối web an toàn và đáng tin cậy.

May mắn thay, một mã QR độc hại sẽ không ngay lập tức lây nhiễm điện thoại của bạn và đánh cắp dữ liệu ngay khi bạn quét nó. Bạn vẫn có cơ hội để phân tích nơi mã dẫn bạn đến và xác định xem nó có hợp lệ hay không.

Một số ứng dụng quét mã QR sẽ hiển thị URL mà mã đang cố gắng đưa bạn đến. Từ đây, bạn có thể áp dụng một số cách phổ biến để nhận diện một trang web lừa đảo (phishing) bằng cách phân tích URL và tìm kiếm bất kỳ điều gì đáng ngờ. Hãy kiểm tra kỹ tên miền, liệu có lỗi chính tả nào không, và đảm bảo rằng URL bắt đầu bằng “https://” (chữ “s” biểu thị kết nối an toàn).

Nếu mã QR tuyên bố sẽ dẫn bạn đến để tải xuống một ứng dụng, hãy đảm bảo rằng nó thực sự dẫn bạn đến Google Play Store hoặc Apple App Store chính thức. Những kẻ lừa đảo thường tạo ra các trang web giả mạo trông giống hệt các cửa hàng ứng dụng thực, nhưng ứng dụng được tải xuống thực chất lại chứa phần mềm độc hại. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào, hãy ghi nhớ tên ứng dụng mà mã QR muốn bạn tải xuống, sau đó tự mình mở cửa hàng ứng dụng và tìm kiếm, tải xuống ứng dụng đó từ nguồn chính thức. Bằng cách đó, bạn sẽ chắc chắn rằng mình đang sử dụng phiên bản thật, an toàn.

Sử Dụng Ứng Dụng Quét Mã QR An Toàn (Secure QR Code Scanner)

Cảnh báo lừa đảo phishing qua mã QR hiển thị trên màn hình điện thoại, nhấn mạnh nguy cơ bảo mật.

Nếu bạn lo lắng rằng mình có thể vô tình truy cập một trang web độc hại hoặc tải xuống một ứng dụng nguy hiểm, bạn có thể thử sử dụng một ứng dụng quét mã QR an toàn. Không giống như các ứng dụng quét mã QR thông thường, những ứng dụng này sẽ kiểm tra nội dung bạn đã quét và tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu độc hại nào. Nếu phát hiện điều gì sai trái, nó sẽ cảnh báo bạn trước khi bạn tiếp tục. Ví dụ, ứng dụng quét mã QR của Trend Micro sẽ chạy một kiểm tra trên mọi thứ bạn quét để đảm bảo nó đang đưa bạn đến một nơi an toàn.

Mặc dù mã QR có thể bị lợi dụng cho mục đích xấu, nhưng có rất nhiều biện pháp phòng ngừa bạn có thể thực hiện trước khi quét một mã. Hãy kiểm tra dấu hiệu can thiệp vật lý, xem xét ngữ cảnh xung quanh mã QR, và kiểm tra kỹ lưỡng nơi mà mã đó sẽ dẫn bạn đến trước khi bạn nhập bất kỳ thông tin cá nhân nào hoặc tải xuống bất kỳ tệp nào vào điện thoại của mình. Hãy chia sẻ kinh nghiệm của bạn để cùng xây dựng cộng đồng an toàn hơn!