Trong thời đại số hóa, điện thoại thông minh không chỉ là công cụ liên lạc mà còn là nơi lưu trữ vô số thông tin cá nhân. Tuy nhiên, đi kèm với sự tiện lợi là những nguy cơ tiềm ẩn về quyền riêng tư. Việc một ứng dụng nào đó âm thầm theo dõi mọi hoạt động của bạn, từ vị trí địa lý, thói quen sử dụng, cho đến dữ liệu cá nhân nhạy cảm, là điều không hiếm. Những cuộc xâm nhập này thường rất tinh vi, khiến người dùng khó lòng nhận ra. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận biết 4 dấu hiệu rõ ràng cho thấy chiếc điện thoại của bạn có thể đang bị theo dõi bởi các ứng dụng ngầm.
1. Ứng Dụng Yêu Cầu Quyền Hạn Bất Hợp Lý
Một trong những “cờ đỏ” rõ ràng nhất cho thấy một ứng dụng có thể đang làm điều gì đó mờ ám chính là khi nó yêu cầu các quyền hạn không hề liên quan đến chức năng chính của mình. Hãy tưởng tượng bạn cài đặt một ứng dụng đèn pin. Nhiệm vụ duy nhất của nó lẽ ra chỉ là bật đèn LED trên điện thoại. Nhưng trong quá trình cài đặt, nó lại yêu cầu quyền truy cập danh bạ, micro và vị trí của bạn. Đây chính là một dấu hiệu cảnh báo cực lớn. Tại sao một ứng dụng đèn pin lại cần biết bạn đang nói chuyện với ai hay bạn đang ở đâu?
Sự lạm dụng quyền hạn này phổ biến hơn bạn nghĩ. Một số ứng dụng yêu cầu quyền truy cập dữ liệu rộng rãi đơn giản vì chúng có thể. Đôi khi, đó là để thu thập dữ liệu phân tích, nhưng những lúc khác, đó là để bán dữ liệu của bạn cho các bên thứ ba nhằm mục đích quảng cáo hoặc lập hồ sơ người dùng.
Trước khi cài đặt một ứng dụng mới, hãy đọc kỹ các yêu cầu về quyền. Bạn cũng có thể xem lại các quyền của ứng dụng sau khi đã cài đặt. Kiểm tra xem ứng dụng nào có quyền truy cập vào các tính năng nhạy cảm như vị trí, micro và dữ liệu nền. Sau đó, hãy thu hồi quyền truy cập đối với bất kỳ ứng dụng nào không có nhu cầu hợp pháp. Nếu bạn không sẵn lòng đưa lịch trình hàng ngày của mình cho một người lạ, thì đừng trao nó cho một trò chơi giải đố miễn phí.
Kiểm soát quyền ứng dụng trên điện thoại Android Samsung
2. Pin Điện Thoại Hết Nhanh Bất Thường
Điện thoại của bạn tự nhiên cạn pin vào giữa buổi trưa, mặc dù bạn không hề thay đổi thói quen sử dụng. Bạn không chơi game, không xem phim trực tuyến hay lướt mạng xã hội nhiều, nhưng pin vẫn không thể trụ được.
Đây có thể là dấu hiệu cho thấy có điều gì đó đang chạy ngầm trên thiết bị của bạn. Các ứng dụng theo dõi thường hoạt động liên tục, định vị GPS, đồng bộ hóa với máy chủ hoặc thậm chí ghi âm các đoạn hội thoại — tất cả đều tiêu hao năng lượng pin.
Hãy kiểm tra thống kê sử dụng pin của điện thoại. Nếu bạn nhận thấy một ứng dụng lạ hoặc không sử dụng đang chiếm phần lớn dung lượng pin, có thể nó đang hoạt động nhiều hơn những gì nó tuyên bố. Vô hiệu hóa hoạt động nền hoặc gỡ cài đặt hoàn toàn ứng dụng đó thường có thể giải quyết vấn đề, đồng thời cũng cải thiện đáng kể thời lượng pin của bạn.
Thống kê hoạt động sử dụng pin trên điện thoại Samsung Android
3. Biểu Tượng Vị Trí (GPS) Xuất Hiện Không Rõ Nguyên Nhân
Bạn chỉ đang kiểm tra tin nhắn hoặc duyệt web, và đột nhiên, biểu tượng vị trí xuất hiện trên thanh trạng thái. Bạn không sử dụng bản đồ, không gọi xe, và chắc chắn không yêu cầu chỉ đường.
Biểu tượng định vị xuất hiện ngẫu nhiên không chỉ là một sự khó chịu nhỏ. Đó là dấu hiệu cho thấy có thứ gì đó đang tích cực theo dõi vị trí của bạn. Trên các thiết bị Android và iOS, điều này có nghĩa là một ứng dụng đã truy cập hệ thống GPS của điện thoại, và đó có thể là một dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng.
Chắc chắn, một số ứng dụng như dịch vụ giao hàng hoặc thời tiết cần vị trí của bạn. Nhưng đáng để điều tra nếu biểu tượng xuất hiện ngay cả khi bạn không sử dụng bất kỳ ứng dụng nào liên quan đến vị trí. Một số ứng dụng có thể truy cập GPS mà không cần mở, cho phép chúng thu thập và bán dữ liệu vị trí của bạn cho các nhà quảng cáo. Những ứng dụng khác thu thập dữ liệu vị trí để lập bản đồ các chuyến thăm thường xuyên và thói quen hàng ngày của bạn.
Đây là lý do tại sao các chuyên gia khuyến nghị mọi người nên xem lại cài đặt vị trí và kiểm tra ứng dụng nào có thể truy cập GPS của điện thoại. Đặt quyền thành “Chỉ khi dùng ứng dụng” (Only while using the app) bất cứ khi nào có thể luôn là một lựa chọn tốt. Bạn cũng có thể thu hồi hoàn toàn quyền truy cập đối với các ứng dụng không cần vị trí của bạn để hoạt động. Để yên tâm hơn, bạn cũng có thể xem nhật ký các ứng dụng đã truy cập vị trí gần đây để theo dõi tốt hơn các ứng dụng đáng ngờ.
4. Lượng Dữ Liệu Di Động Tăng Đột Biến Không Lý Do
Bạn không xem phim trực tuyến, không tải các tệp lớn, hay cập nhật ứng dụng. Vậy mà, dung lượng dữ liệu di động hàng tháng của bạn biến mất nhanh hơn bình thường. Nếu bạn đã từng kiểm tra mức sử dụng và tự hỏi dữ liệu của mình đã đi đâu, thì rất có thể bạn có một ứng dụng đang sử dụng dữ liệu đó ngầm trong nền.
Các ứng dụng theo dõi thường gửi dữ liệu, bao gồm phân tích và các mẫu sử dụng, đến các máy chủ từ xa trong nền. Điều này vô hình đối với bạn nhưng có thể âm thầm “ngốn” hết dung lượng gói cước.
Một cách thông minh là kiểm tra mức sử dụng dữ liệu của từng ứng dụng trong phần cài đặt điện thoại của bạn. Nếu một ứng dụng như máy tính lại sử dụng hàng trăm megabyte dữ liệu, đã đến lúc bạn cần xem xét kỹ hơn. Hãy cân nhắc việc hạn chế dữ liệu nền hoặc thay đổi cài đặt của ứng dụng để giới hạn quyền truy cập mạng. Đôi khi, giải pháp tốt nhất đơn giản là xóa ứng dụng và tìm một lựa chọn thay thế thân thiện hơn với quyền riêng tư. Điều này có thể phức tạp, nhưng về lâu dài thì rất đáng giá.
Thống kê mức tiêu thụ dữ liệu hàng tuần trên Glasswire
Chiếc điện thoại của bạn không nên tạo cảm giác như nó đang theo dõi bạn. Nếu bạn nhận thấy pin đột ngột cạn kiệt hoặc dữ liệu tăng đột biến không mong muốn, đó không chỉ là sự tưởng tượng. Đây là những dấu hiệu cho thấy các ứng dụng của bạn có thể đang theo dõi bạn nhiều hơn mức cần thiết. Tin tốt là bạn có thể kiểm soát được. Với một vài thay đổi cài đặt nhanh chóng, bạn có thể bảo vệ quyền riêng tư của mình và vẫn tận hưởng các ứng dụng yêu thích.
Hãy chia sẻ kinh nghiệm hoặc câu hỏi của bạn về việc bảo vệ quyền riêng tư trên điện thoại trong phần bình luận bên dưới!
