Hệ điều hành Windows, đặc biệt là Windows 10 và 11, thường đi kèm với nhiều dịch vụ và tiến trình chạy ẩn mà người dùng ít khi để ý. Mặc dù một số trong số đó là cần thiết cho hoạt động của hệ thống, nhưng không ít các dịch vụ này lại âm thầm chiếm dụng tài nguyên CPU, khiến máy tính của bạn trở nên ì ạch, đặc biệt là trên các thiết bị có cấu hình khiêm tốn. Việc xác định và vô hiệu hóa những “gánh nặng” không cần thiết này sẽ giúp giải phóng đáng kể sức mạnh bộ xử lý, mang lại trải nghiệm sử dụng Windows mượt mà và hiệu quả hơn.
Tại sao máy tính của bạn lại chậm? Sự thật về các dịch vụ Windows ẩn
Vấn đề về hiệu suất CPU cao thường bắt nguồn từ các tiến trình nền hoạt động liên tục. Ngay cả khi bạn không mở ứng dụng nào, Windows vẫn duy trì hàng loạt dịch vụ để đảm bảo các chức năng hệ thống, cập nhật, và đồng bộ hóa. Tuy nhiên, nếu không được quản lý đúng cách, chúng có thể trở thành thủ phạm chính gây ra tình trạng máy tính chậm, giật lag, thậm chí là treo cứng. Việc tối ưu CPU Windows không chỉ giúp máy tính chạy nhanh hơn mà còn kéo dài tuổi thọ phần cứng và giảm tiêu thụ năng lượng. Dưới đây là 5 dịch vụ Windows ẩn thường chiếm dụng CPU mà bạn có thể cân nhắc vô hiệu hóa để tăng tốc máy tính.
1. Runtime Broker: Giải phóng tài nguyên từ các ứng dụng Microsoft Store
Runtime Broker là một tiến trình quản lý quyền cho các ứng dụng tải về từ Microsoft Store. Về lý thuyết, tiến trình này chỉ nên tiêu thụ khoảng 20-30% CPU tối đa. Tuy nhiên, nó thường xuyên có những đợt tăng đột biến trong việc sử dụng CPU, đặc biệt là khi bạn sử dụng một ứng dụng từ Store hoặc một ứng dụng nào đó đang yêu cầu quyền truy cập ở chế độ nền.
Những đợt tăng đột biến CPU này có thể làm chậm máy tính của bạn trong vài giây và gây khó chịu nếu xảy ra liên tục. Với những hệ thống thiếu RAM, nó thậm chí có thể khiến máy tính bị treo, buộc bạn phải khởi động lại. Nếu bạn không thường xuyên sử dụng các ứng dụng Microsoft Store, việc vô hiệu hóa Runtime Broker sẽ không ảnh hưởng đến trải nghiệm Windows tổng thể và giúp bạn tiết kiệm đáng kể tài nguyên CPU.
Để vô hiệu hóa Runtime Broker, bạn chỉ cần mở Task Manager (Trình quản lý Tác vụ), chuyển đến tab Processes (Tiến trình), tìm và đóng tiến trình Runtime Broker. Tiến trình này sẽ không tự động khởi động lại trừ khi bạn mở Microsoft Store hoặc một ứng dụng liên quan. Ngoài ra, Runtime Broker cũng thường được kích hoạt bởi các gợi ý và thông báo của Windows, vì vậy việc tắt chúng cũng góp phần giảm tải cho CPU.
2. Windows Search Indexer: Tăng tốc tìm kiếm và giảm tải CPU
Đúng như tên gọi, Windows Search Indexer chạy ngầm để duy trì một chỉ mục cập nhật, có thể tìm kiếm được các tệp, tài liệu, hình ảnh, video và email được lưu trữ trên máy tính của bạn. Dù rất hữu ích khi bạn tìm kiếm một tệp bị thất lạc, dịch vụ này lại có xu hướng tăng cao mức sử dụng CPU khi lập chỉ mục các tệp lớn hoặc sửa chữa chỉ mục nền tảng.
Nếu máy tính của bạn không có đủ headroom CPU, riêng dịch vụ này cũng có thể làm chậm Windows một cách đáng kể. Trừ khi bạn liên tục tìm kiếm các tệp, bạn nên vô hiệu hóa dịch vụ này theo các bước sau:
- Nhấn tổ hợp phím Windows + R để mở hộp thoại Run.
- Gõ
services.mscvà nhấn Enter. - Tìm và nhấp đúp vào dịch vụ Windows Search.
- Nhấp vào nút Stop (Dừng) để tắt dịch vụ. Nếu bạn muốn vô hiệu hóa dịch vụ vĩnh viễn, hãy chọn tùy chọn Disabled (Vô hiệu hóa) trong menu thả xuống Startup type (Kiểu khởi động).
Việc này sẽ làm chậm đáng kể quá trình tìm kiếm tệp trong File Explorer. Tuy nhiên, trừ khi bạn thường xuyên tìm kiếm các tệp trên máy tính, bạn sẽ không gặp vấn đề gì lớn.
3. Antimalware Service Executable (MsMpEng.exe): Cân bằng bảo mật và hiệu suất
Antimalware Service Executable, hay MsMpEng.exe, là dịch vụ của Windows Security (trước đây là Windows Defender) liên tục chạy trong nền và quét máy tính của bạn theo thời gian thực để tìm bất kỳ mối đe dọa nào. Tuy nhiên, đôi khi nó có xu hướng quét các tệp hoặc thư mục lớn, điều này có thể làm tăng đột biến mức sử dụng CPU.
Nếu bạn có nhiều tệp lớn được lưu trữ trên hệ thống của mình, Windows Search Indexer và Antimalware Service Executable có thể tiêu thụ tới 50% CPU của bạn.
Bạn có thể vô hiệu hóa dịch vụ này, nhưng điều đó khiến máy tính của bạn dễ bị nhiễm virus và phần mềm độc hại. Bạn có thể tạm thời vô hiệu hóa nó từ Task Manager, nhưng tiến trình này sẽ khởi động lại sớm hơn. Để vô hiệu hóa vĩnh viễn, bạn sẽ phải tắt tính năng bảo vệ thời gian thực trong Windows Security:
- Mở Windows Security và nhấp vào Virus & threat protection (Bảo vệ khỏi virus & mối đe dọa).
- Trong mục Virus & threat protection settings (Cài đặt bảo vệ khỏi virus & mối đe dọa), nhấp vào Manage settings (Quản lý cài đặt).
- Tắt thanh trượt Real-time protection (Bảo vệ thời gian thực).
LƯU Ý QUAN TRỌNG: Chúng tôi không khuyến nghị bạn thực hiện điều này. Cá nhân tôi thà để Windows Security làm chậm máy tính một chút còn hơn là để nó bị tấn công bởi phần mềm độc hại. Nhưng nếu bạn đang bị thiếu hụt nghiêm trọng về hiệu suất CPU, bạn có thể cân nhắc vô hiệu hóa Windows Security và thử các giải pháp chống virus miễn phí khác có thể tiêu thụ ít tài nguyên hơn. Một lựa chọn khác là lên lịch quét thủ công vào những giờ không làm việc, để Windows Security không chạy quét nền trong lúc bạn đang sử dụng máy tính.
4. CTF Loader (ctfmon.exe): Vô hiệu hóa tính năng nhập liệu thay thế không dùng
CTF Loader hỗ trợ các phương thức nhập liệu văn bản thay thế như nhận dạng giọng nói và chữ viết tay. Nếu bạn không sử dụng các tính năng này, bạn đang lãng phí tài nguyên CPU cho tiến trình này, vì nó liên tục chạy trong nền.
Vô hiệu hóa CTF Loader, hay ctfmon.exe, có thể hơi khó khăn. Bạn có thể đóng tiến trình từ Task Manager, nhưng nó có thể tự động kích hoạt và bắt đầu chạy lại. Một giải pháp vĩnh viễn hơn là vô hiệu hóa dịch vụ này thông qua Windows Services:
- Nhấn tổ hợp phím Windows + R để mở hộp thoại Run.
- Gõ
services.mscvà nhấn Enter. - Tìm và nhấp đúp vào Text Input Management Service (Dịch vụ quản lý nhập liệu văn bản).
- Nhấp vào nút Stop (Dừng) để tắt dịch vụ. Nếu bạn muốn vô hiệu hóa dịch vụ vĩnh viễn, hãy chọn tùy chọn Disabled (Vô hiệu hóa) trong menu thả xuống Startup type (Kiểu khởi động).
Nếu bạn đang sử dụng máy tính xách tay có màn hình cảm ứng, việc vô hiệu hóa CTF Loader có thể ảnh hưởng đến bàn phím ảo trên màn hình của bạn. Ngoài ra, bất kỳ đầu vào bằng bút stylus hoặc tùy chọn bàn di chuột nào cũng có thể ngừng hoạt động.
5. Các Ứng Dụng Nền của Microsoft Store: Loại bỏ “bloatware” thầm lặng
Trong cấu hình mặc định, Windows đi kèm với rất nhiều phần mềm không cần thiết (bloatware). Trong số đó có một số ứng dụng Microsoft Store, như Outlook, Teams, Copilot và nhiều ứng dụng khác mà bạn có thể không sử dụng hàng ngày. Tuy nhiên, các ứng dụng này đều được bật mặc định và sẽ tiếp tục chạy trong nền, tiêu thụ tài nguyên hệ thống.
Windows 11 – Một hệ điều hành với nhiều tính năng tích hợp sẵn
Cách tốt nhất để xử lý vấn đề này là gỡ cài đặt tất cả các ứng dụng này ngay lập tức. Nếu bạn muốn giữ lại chúng, bạn có thể ngăn chúng tự động khởi động cùng Windows bằng cách làm theo các bước sau:
- Mở Task Manager (Trình quản lý Tác vụ) và nhấp vào tab Startup apps (Ứng dụng khởi động).
- Tìm các ứng dụng bạn muốn vô hiệu hóa, nhấp vào chúng và chọn Disable (Vô hiệu hóa) từ phía trên bên phải.
Giao diện ứng dụng khởi động trong Task Manager để vô hiệu hóa ứng dụng nền Windows
Ngoài ra, bạn có thể làm theo các bước sau để vô hiệu hóa các ứng dụng này chạy trong nền:
- Mở Windows Settings (Cài đặt Windows) và nhấp vào Apps (Ứng dụng).
- Nhấp vào Installed apps (Ứng dụng đã cài đặt).
- Nhấp vào ba dấu chấm bên cạnh ứng dụng Microsoft Store mà bạn muốn vô hiệu hóa và nhấp vào Advanced options (Tùy chọn nâng cao).
- Trong mục Background app permissions (Quyền ứng dụng nền), đặt menu thả xuống Let this app run in the background (Cho phép ứng dụng này chạy trong nền) thành Never (Không bao giờ).
Bằng cách này, các ứng dụng vẫn được cài đặt và sẵn sàng để bạn sử dụng nếu cần, nhưng chúng sẽ không chạy liên tục trong nền. Tất cả các tiến trình liên quan sẽ chỉ khởi động khi bạn mở ứng dụng theo cách thủ công.
Việc tối ưu CPU Windows có vẻ phức tạp, nhưng thực chất có rất nhiều hoạt động diễn ra ẩn mình không phải lúc nào cũng hữu ích. Với những điều chỉnh nhỏ như vô hiệu hóa một vài dịch vụ nền và các tinh chỉnh khác, bạn có thể giải phóng thêm tài nguyên phần cứng cần thiết để tận hưởng trải nghiệm Windows mượt mà hơn. Hãy thử áp dụng các phương pháp này để cảm nhận sự khác biệt trên chiếc máy tính của bạn và chia sẻ kết quả trong phần bình luận nhé!
