Google AI Overview, tính năng tóm tắt kết quả tìm kiếm bằng trí tuệ nhân tạo, đang cho thấy một hiện tượng kỳ lạ nhưng đáng lo ngại: khả năng biến những câu nói ngẫu nhiên, vô nghĩa thành các “thành ngữ” hoặc “tục ngữ” có ý nghĩa sâu sắc. Điều này một lần nữa khẳng định vấn đề nan giải của “ảo giác AI” (AI hallucination) và đặt ra câu hỏi lớn về độ tin cậy của thông tin trong kỷ nguyên công nghệ.
Khi Google AI Overview ‘Phát Minh’ Ý Nghĩa Từ Câu Nói Vô Thường Vô Phạt
Nếu bạn thử tìm kiếm trên Google với một câu bất kỳ nghe có vẻ như một thành ngữ hay tục ngữ, AI Overview sẽ cố gắng hết sức để gán cho những từ ngữ “rỗng tuếch” của bạn một ý nghĩa nào đó. Hiện tượng này ban đầu được phát hiện trên Threads và sau đó được Greg Jenner chia sẻ rộng rãi trên Bluesky. Những “ảo giác AI” này mang đến cả sự ngạc nhiên lẫn tiếng cười, nhưng đồng thời cũng là minh chứng rõ ràng cho mức độ mà Google AI Overview sẵn sàng “tưởng tượng” để giải thích mọi thứ phù hợp với đầu vào của nó.
Một trong những ví dụ điển hình nhất đến từ Biên tập viên trưởng của MakeUseOf, Ben Stegner, với câu nói: “There’s no irony like a wet golf course meaning” (Không có sự trớ trêu nào giống như ý nghĩa của một sân golf ướt). AI Overview đã đào sâu và phản hồi: “Câu nói ‘không có sự trớ trêu nào giống như một sân golf ướt’ dựa trên nhận thức chung rằng golf, một môn thể thao thường gắn liền với những sân cỏ nắng ráo, được bảo trì tốt, có thể trở nên bất ngờ khó khăn và gây nản lòng khi điều kiện thời tiết ẩm ướt.”
AI Overview giải thích ý nghĩa câu nói "There's no irony like a wet golf course" và ví dụ về ảo giác AI.
Một thử nghiệm khác với câu “giant pandas always fall twice” (gấu trúc lớn luôn ngã hai lần) đã khiến AI Overview đi sâu vào việc mô tả cách gấu trúc vụng về và thích lăn lộn thay vì đi bộ. Chưa dừng lại ở đó, nó còn bắt đầu đi sâu vào quá trình trao đổi chất và nỗ lực bảo tồn năng lượng của gấu trúc.
Vì Sao Những ‘Ảo Giác’ Này Của AI Overview Lại Nguy Hiểm?
Mặc dù những lời giải thích kỳ quặc, gượng ép này có thể gây thích thú, chúng lại phơi bày một vấn đề rất thực với các chatbot AI, không chỉ riêng AI Overview. “Ảo giác AI” là có thật và đang là một thách thức lớn, đặc biệt nếu đầu ra của chúng được chấp nhận một cách mù quáng.
Khi “ảo giác AI” chỉ giới hạn ở những người dùng chuyên biệt các chatbot AI như ChatGPT, Claude hay Gemini, mức độ nguy hiểm tiềm tàng còn hạn chế. Dù AI có “ảo giác” và đó là một vấn đề, nhưng người dùng những công cụ này đã chủ động tìm đến chúng.
Tuy nhiên, Google AI Overview và phiên bản tiếp theo của nó, AI Mode, đã thay đổi cuộc chơi. Bất kỳ ai thực hiện một tìm kiếm Google thông thường đều có nguy cơ gặp phải các phản hồi “AI-slop” (nội dung do AI tạo ra một cách cẩu thả), được trình bày như thể chúng là sự thật hiển nhiên. Nếu không có sự kiểm tra nghiêm ngặt, Google Search như chúng ta biết đang dần biến mất, được thay thế bằng một thứ gì đó tồi tệ hơn nhiều, đòi hỏi kỹ năng đọc hiểu cao hơn để phân biệt đúng sai.
Google AI Overview tạo ra thành ngữ giả và trích dẫn sai về "never throw your poodle at a pig" minh họa lỗi ảo giác AI.
Loạt “ảo giác AI” mới nhất này là một ví dụ hoàn hảo. Trong một trường hợp từ The Sleight Doctor, AI Overview thậm chí còn đi xa đến mức trích dẫn một câu Kinh Thánh, cho rằng từ đó mà thành ngữ giả định này được tạo ra. Và cụm từ đó là gì? “Never throw your poodle at a pig.” (Đừng bao giờ ném con chó Poodle của bạn vào một con lợn.)
Những trường hợp này là lời nhắc nhở mạnh mẽ về sự cần thiết của tư duy phản biện và sự cảnh giác khi tiếp nhận thông tin từ các công nghệ AI mới, đặc biệt là khi chúng được tích hợp vào các nền tảng tìm kiếm hàng ngày. Cộng đồng độc giả công nghệ cần trang bị cho mình kiến thức vững chắc để phân biệt thông tin chính xác và những “ảo giác” do AI tạo ra. Hãy là những người dùng thông thái và cẩn trọng trong kỷ nguyên AI đang phát triển vượt bậc này.
